Ciąża to szczególny okres w życiu każdej kobiety, w którym przyszłe mamy muszą zatroszczyć się zarówno o swoje zdrowie jak i stan rozwijającego się dziecka. Świadomość Polek na temat roli i istoty stanu zdrowia jamy ustnej w czasie ciąży wciąż jest niewystarczająca. Dodatkowo nie brakuje różnych mitów odnośnie leczenia zębów kobiet ciężarnych.
PRZYCZYNY POGARSZAJĄCEGO SIĘ STANU ZĘBÓW
Wbrew powszechnemu poglądowi ciąża wcale nie demineralizuje zębów (nie odwapnia). Tak samo zresztą jak nie odwapnia innych kości w organizmie. Znaczna część kobiet rzeczywiście obserwuje u siebie pogorszenie stanu zdrowia zębów i jamy ustnej. Jednak przyczyną tego zjawiska są hormony ciążowe, które powodują pewnego rodzaju zapalenie dziąseł. Wówczas dziąsła stają się wrażliwe, obolałe, a w czasie szczotkowania mogą krwawić. Utrudnia to zachowanie prawidłowej higieny jamy ustnej i przyczynia się do powstawania kamienia nazębnego, co z kolei sprzyja rozmnażaniu bakterii i rozwoju próchnicy.
Czasem u ciężarnych może pojawić się tzw. guz ciążowy. Jest to przerost dziąsła pojawiający się najczęściej pomiędzy siekaczami górnymi. Zmiana łagodna, ale nigdy nie należy jej lekceważyć i zgłosić się do lekarza stomatologa celem obserwacji i leczenia w razie potrzeby.
Swoje skutki przynoszą również towarzyszące pierwszym miesiącom ciąży wymioty, które uszkadzają szkliwo. Popularne w tym okresie podjadanie między posiłkami oraz zwiększone ilości słodyczy w diecie czy przyjmowanie na przemian pokarmów słodkich i kwaśnych, także szkodzi zębom i przyczynia się do szybszego rozwoju próchnicy.
PRÓCHNICA I ZWIĄZANE Z NIĄ POWIKŁANIA
Próchnica, choć może wydawać się problemem dotyczącym tylko jamy ustnej, często staje się źródłem innych, bardziej poważnych kłopotów. Udowodniono, że wpływa na przebieg ciąży i porodu. Jeżeli próchnica stanie się źródłem uogólnionego zakażenia (z uwagi na rozwój groźnych bakterii, przede wszystkim paciorkowców), może powodować zarówno przedwczesny poród jak i wpływać na niską masę urodzeniową dziecka. Co więcej, zdarza się, że infekcje rozwijające się w jamie ustnej, drogą krwionośną przedostają się do macicy i bywają przyczyną powikłań ciąży.
NAJWAŻNIEJSZA PROFILAKTYKA
Aby uchronić nienarodzone maleństwo przed jakimikolwiek wadami niezbędna jest profilaktyka oraz wyleczenie wszelkich ubytków przed zajściem w ciąże (o ile jest to możliwe). Każda kobieta, która planuje ciążę, powinna już na tym etapie udać się z wizytą do dentysty. Wczesna kontrola kondycji zębów i ich wyleczenie zapobiegnie wielu chorobom, które mogą rozwinąć się w trakcie ciąży.
Jeśli jednak kobieta, z różnych przyczyn, nie zadba o stan zdrowia jamy ustnej przed zajściem w ciążę lub po prostu próchnica (albo związany z nią ból zęba) pojawi się nagle w czasie ciąży, należy niezwłocznie udać się na wizytę do stomatologa.
LECZENIE ZĘBÓW U KOBIET W CIĄŻY
Powszechnym mitem jest przekonanie dużej ilości kobiet o tym, że w czasie ciąży nie można leczyć zębów. Kobiety w ciąży, jak w żadnym innym okresie swojego życia, potrzebują planowej i troskliwej opieki stomatologicznej. Wbrew obiegowym opiniom, nie ma przeciwwskazań do przeprowadzania dentystycznych zabiegów profilaktycznych i leczniczych. Rzeczywiście w czasie ciąży proces leczenia jest utrudniony. Zarówno możliwości diagnostyczne (w czasie ciąży nie wykonuje się zdjęć RTG) jak i lecznicze (znieczulenia, antybiotyki, leki przeciwbólowe) są ograniczone i bywają ryzykowne. Mimo to, nowoczesna stomatologia radzi sobie nawet w najtrudniejszych przypadkach i stosuje metody niezagrażające ani przyszłej mamie ani rozwijającemu się dziecku.
Najbezpieczniejszym okresem dla zabiegów stomatologicznych jest drugi trymestr. Pierwsze trzy miesiące to bowiem okres szczególny - czas kształtowania się płodu i rozwoju najważniejszych organów, a w trzecim trymestrze, ze względu na niedogodności związane z wielkością brzucha, leczenie może być utrudnione. Mimo, iż wymaga to nieco więcej starań niż zwykle, wszystkim problemom z zębami podczas ciąży można zapobiec dzięki profilaktyce, regularnym kontrolom i odpowiedniemu leczeniu.
HIGIENA JAMY USTNEJ
W czasie ciąży bezwzględnie należy też pamiętać o właściwej higienie jamy ustnej. Zęby należy myć dwa razy dziennie. Czasem lekarz może zalecić stosowanie specjalnych płynów do płukania jamy ustnej w zależności od stanu dziąseł i pojawiających się dolegliwości. Nie należy szczotkować zębów bezpośrednio po wymiotach lub po spożyciu pokarmów mający kwaśny odczyn, gdyż nasila to uszkodzenia szkliwa (warto odczekać minimum 25 minut). Dobrze jest wzbogacić dietę w pokarmy, będące źródłem witaminy C, D, białka oraz wapnia.